Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Endeksa verilerine göre, üniversite ve üstü mezunların 2024 yılı için yıllık ortalama esas iş geliri 309 bin 721 TL oldu. Bu gelir düzeyi üzerinden yapılan hesaplamalar, Gümüşhane’de bir üniversite mezununun maaşını hiç harcamadan biriktirmesi halinde 9,5 yılda ev sahibi olabileceğini ortaya koydu.
TÜRKİYE GENELİNDE DURUM DAHA ZOR
Türkiye ortalamasında ev sahibi olabilmek için gereken süre 12-13 yıl arasında değişirken, bazı büyükşehirlerde bu sürenin çok daha uzun olduğu görülüyor. Özellikle konut fiyatlarının yüksekliğiyle öne çıkan Muğla’da 30,2 yıl, İstanbul’da 18,9 yıl, İzmir’de 17,6 yıl ve Antalya’da 15,7 yıl gerekiyor. Bu veriler, Gümüşhane’nin Türkiye ortalamasına göre daha avantajlı bir konumda olduğunu gösteriyor.
Diğer yandan en kısa sürede ev sahibi olunabilen il Kilis oldu. Kilis’te üniversite mezunları yalnızca 6,6 yılda ev sahibi olabiliyor. Bu açıdan bakıldığında Gümüşhane, Kilis gibi en düşük süreye sahip illerin gerisinde kalsa da, Türkiye genelinde avantajlı iller arasında yer alıyor.
KARADENİZ BÖLGESİNDE DURUM
Karadeniz illerine bakıldığında Gümüşhane’nin 9,5 yıllık süresi, birçok komşu ilden daha düşük. Trabzon’da ev sahibi olabilmek için 13,4 yıl, Rize’de 12,5 yıl, Ordu’da 12,5 yıl, Giresun’da 10,6 yıl gerekiyor. Samsun’da ise bu süre 11,4 yıl olarak belirlendi.
Bu tabloya göre Gümüşhane, Karadeniz’in sahil şehirlerine kıyasla daha kısa sürede ev sahibi olunabilen iller arasında öne çıkıyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri, sahil kentlerinde hem turizm hem de göç kaynaklı olarak konut fiyatlarının yükselmesi olarak gösteriliyor.
GÜMÜŞHANE ÇEVRESİNE GÖRE DAHA HESAPLI
Doğu Anadolu ve İç Anadolu’ya bakıldığında da Gümüşhane’nin durumu dikkat çekiyor. Erzurum’da ev sahibi olma süresi 10,7 yıl, Erzincan’da 9,5 yıl, Bayburt’ta 9,9 yıl, Sivas’ta 10,6 yıl olarak ölçüldü. Elazığ’da 10,4 yıl, Malatya’da 10,3 yıl, Tunceli’de ise 12,5 yıl gerekiyor.
Bu karşılaştırmalar, Gümüşhane’nin özellikle bölgesindeki birçok ile kıyasla daha ulaşılabilir konut fiyatlarına sahip olduğunu ortaya koyuyor.
YÜKSEK GELİR VE FİYAT DENGESİZLİĞİ
Uzmanlara göre bu veriler, yalnızca konut fiyatlarının değil, aynı zamanda gelir düzeylerinin de etkisini gösteriyor. Gümüşhane’de gelir seviyesi Türkiye ortalamasına göre daha düşük olsa da, konut fiyatlarının görece ulaşılabilir olması bu süreyi dengeleyici bir faktör oluşturuyor. Büyük şehirlerde ise gelir düzeyi yüksek olmasına rağmen konut fiyatlarının çok daha yüksek olması süreyi uzatıyor.
GENÇLER İÇİN ZORLAYICI BİR TABLO
Her ne kadar Gümüşhane Türkiye ortalamasına göre daha iyi bir noktada görünse de, 9,5 yıllık birikim süresi gençler açısından oldukça zorlayıcı bir tablo ortaya çıkarıyor. Günlük yaşam giderleri, kiralar ve diğer harcamalar dikkate alındığında bu sürenin pratikte çok daha uzun olduğu ifade ediliyor.
Özellikle üniversite mezunlarının mezuniyet sonrası düşük başlangıç maaşları, artan yaşam maliyetleri ve kredi yükleri göz önünde bulundurulduğunda, konut sahibi olabilmenin çok daha uzun yıllar aldığı vurgulanıyor.
TÜRKİYE GENELİNDE UÇURUM DİKKAT ÇEKİYOR
Muğla’da 30 yılı aşan süre ile Kilis’te yalnızca 6,6 yıl arasında büyük bir uçurum bulunuyor. Bu fark, Türkiye’deki bölgesel gelir ve fiyat dengesizliklerinin somut bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Büyük şehirlerde ve turizm merkezlerinde ev sahibi olmanın hayal haline geldiği, Anadolu’nun birçok kentinde ise bu sürenin hâlâ daha makul seviyelerde olduğu görülüyor.
GÜMÜŞHANE ORTA SIRALARDA
Gümüşhane, 9,5 yıllık süresiyle ne en avantajlı ne de en dezavantajlı iller arasında bulunuyor. Türkiye ortalamasının altında bir süreye sahip olması olumlu bir gelişme olarak görülse de, vatandaşların yaşam koşulları dikkate alındığında bu sürenin hâlâ uzun olduğu ifade ediliyor.
Uzmanlar, bölgesel kalkınma projelerinin yanı sıra konut politikalarının da bu tür farklılıkları azaltacak şekilde düzenlenmesi gerektiğini vurguluyor. Çünkü yalnızca gelirlerin artması değil, aynı zamanda konut fiyatlarının dengelenmesi de vatandaşların daha kısa sürede ev sahibi olabilmesi için kritik öneme sahip. Haber: Emircan MERAL
