Çiftçi Zarar Ediyor, Tüketici Pahalıya Alıyor
Gümüşhane Anahtar Parti İl Başkanı Muhammet Kaya, tarımda yaşanan fiyat dengesizliğine dikkat çekti. Kaya, üretici ile tüketici arasındaki çarpıcı farklara değinerek, çözüm önerilerini de kamuoyuyla paylaştı
Çay ve Fındıkta Üretici Mağdur
Kaya konuşmasına örneklerle başladı: “2025 yılı çay fiyatı 25,44 TL olarak açıklandı. Ancak Çaykur, hasadın yalnızca yarısını alıyor; geri kalan çay özel sektör tarafından 15 TL’den çiftçiden satın alınıyor. Yani üretici emeğinin büyük kısmını zararına satmak zorunda kalıyor. Bu arada tüketici marketten 25 TL civarında çay almak zorunda bırakılıyor.”
Fındıkta durumun daha da ciddi olduğunu belirten Kaya, şunları kaydetti: “Fındıkta fiyat 200 TL olarak açıklandı; üreticinin maliyeti ise 190 TL civarında. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) yalnızca üretimin %20’sini alıyor. Geri kalan ürünler, tüccar tarafından randıman ve buruşukluk gerekçesiyle daha düşük fiyatlarla alınıyor. Böylece çiftçi tamamen tüccarın insafına terk ediliyor.”
Sebze Fiyatları: Tarladan Markete Çelişki
Başkan Kaya, sebze üreticilerinin yaşadığı sorunlara da dikkat çekti: “Depodaki soğan ve patates bugün çiftçiden 4 TL’ye alınıyor. Ekimden sonra pazara 15–20 TL arasında çıkacak, marketlerde ise fiyat 25–30 TL olacak. Yani çiftçi zarar ederken, stokçular ve aracılar kazanç sağlayacak; enflasyon yükünü ise tüketici ödeyecek. Bu durum üretici ve tüketici arasında ciddi bir adaletsizlik yaratıyor.”
Desteklerdeki Azalma ve Yanlış Politikalar
Kaya, tarımsal desteklerin erozyona uğradığını ve çiftçiyi yeterince korumadığını vurguladı: “10 yıl önce tarım destekleri girdi maliyetlerinin %10–15’ini karşılıyordu. Bugün bu oran sadece %3 civarında. Mazot zamları ve artan girdi fiyatları çiftçinin yükünü daha da ağırlaştırıyor. Destekler, çiftçinin maliyetini azaltmak yerine çoğunlukla gübre, tohum ve ilaç gibi sektörlerin kârını artırıyor. Bu politikalar üreticiyi cezalandırıyor, aracıyı zengin ediyor.”
Anahtar Parti’nin Tarım Vizyonu: Birlikte Üretim Modeli
Kaya, çözümü net bir şekilde ifade etti:
- Devlet ve çiftçi kooperatifleri birlikte üretim yapacak.
- Çiftçi, maliyetini, satış fiyatını ve kârını önceden bilecek.
- Ürünler kooperatif aracılığıyla doğrudan pazara ulaşacak; aracıların kâr oyunu sona erecek.
- Tüketici enflasyondan etkilenmeyecek, üretici de emeğinin karşılığını alacak.
Kaya sözlerini şu cümleyle tamamladı: “Mevcut politikalar üreticiyi zor durumda bırakıyor, tüketiciyi ise mağdur ediyor. Anahtar Parti olarak vizyonumuz açıktır: Çiftçi ayakta kalırsa, devlet de ayakta kalır. Üreten de mutlu olacak, tüketen de.”
